Ocalone skarby – odkrycie drewnianych figur

W maju 1946 roku, na dawnym niemieckim cmentarzu komunalnym w Koszalinie (Alte Friedhof), przy obecnej ul. Kościuszki, odnaleziono cenne artefakty. Było to 15 drewnianych, polichromowanych figur świętych ukrytych przez pastora parafii ewangelickiej. Wśród nich znajdowały się postacie św. Magdaleny, św. Jana Chrzciciela, św. Jana Ewangelisty oraz krucyfiks z dawnej kaplicy cysterek na Górze Chełmskiej.

Decyzją Henryka Malinowskiego, kierownika referatu kultury i sztuki w Koszalinie, figury trafiły do muzeum, skąd 5 listopada 1946 roku przekazano je do katedry NMP w Koszalinie, gdzie do dziś zdobią ołtarz główny.

Nowe eksponaty i straty muzealne

Latem 1946 roku do muzeum sprowadzono kolejne dzieła sztuki. Z majątku w Krępie (Krampe Dorf) przywieziono dwa obrazy olejne hrabiego niemieckiego Forstera i jego małżonki, a nieco później portret von Golca lub von Wedla, namalowany przez polskiego artystę J. Rajeckiego w 1747 roku. Obraz ten odnaleziono w dzwonnicy kościoła w Giżynie (powiat Drawsko Pomorskie).

Jednocześnie wiele cennych zbiorów zostało zabranych z muzeum, w tym archiwalia miejskie Koszalina z XVII–XX wieku, które w 1946 roku przekazano do Archiwum Państwowego w Szczecinie. Wśród utraconych dokumentów były rękopisy dotyczące akt hipotecznych Koszalina (1680–1690), księgi kasowe kościoła w Jamnie (1753–1760) oraz koszalińskie księgi metryczne z XIX i XX wieku.

Lata 1947–1949: Remont i odbudowa muzeum

Po otwarciu muzeum w 1947 roku kontynuowano przekazywanie eksponatów do innych placówek. Do Muzeum w Szczecinie wysłano cztery zabytki archeologiczne oraz 27 numerów niemieckiego wydawnictwa „Heimatkalender”. W 1949 roku Biuro Likwidacyjne w Koszalinie przekazało 40 gablot z kolekcją motyli do Warcina.

Muzeum, mimo starań, nie prezentowało się najlepiej. Brakowało stałego i fachowego kierownika – J. Rokicki wciąż pracował w referacie ds. kultury, a jedynym stałym pracownikiem był woźny Jan Panteluk, który w 1949 roku został oficjalnym kierownikiem muzeum.

Stan placówki opisała Krystyna Musianowicz z Warszawy, kontrolująca pomorskie muzea na zlecenie MKiS. W swoim raporcie podkreślała, że muzeum było „bardzo zniszczone i rozszabrowane”, a w piwnicach walały się prehistoryczne naczynia i zabytki etnograficzne wśród sterty śmieci.

Zbiory archeologiczne odnalezione w 1947 roku przez prof. Konrada Jażdżewskiego z Łodzi zostały zgłoszone do delegata Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Tadeusza Wieczorowskiego. Jażdżewski odnotował, że prehistoryczne zabytki przechowywane przy ul. Zwycięstwa 111 zostały wyrzucone z regałów jako „germańskie”.

Remont i otwarcie muzeum w 1947 roku

W styczniu 1947 roku rozpoczęto remont budynku muzeum, obejmujący naprawę centralnego ogrzewania, dachu oraz wymianę okien i drzwi. Prace finansowane przez Zarząd Techniczny Urzędu Miejskiego oraz Naczelną Dyrekcję Muzeów w Warszawie zakończono w kwietniu 1947 roku.

Dzięki wsparciu MKiS muzeum mogło wyposażyć się w polskie książki oraz niezbędny sprzęt do ekspozycji. Pierwsza wystawa, przygotowana we współpracy z Muzeum Miejskim w Szczecinie, ukazywała historię miasta i regionu. Prezentowano eksponaty archeologiczne, dokumenty historyczne, modele, rzeźby i zabytki etnograficzne, w tym kolekcję jamneńską.

Uroczyste otwarcie muzeum

15 czerwca 1947 roku o godzinie 16:00 odbyło się uroczyste otwarcie Muzeum Miejskiego w Koszalinie. W ceremonii uczestniczyli burmistrz Henryk Jagoszewski, wiceburmistrz Z. Zbierzchowski, delegaci MKiS, urzędnicy wojewódzcy, przedstawiciele partii politycznych oraz lokalna inteligencja. Poświęcenia gmachu dokonał ksiądz prefekt Waluk.

Wystawa, mimo braków w zbiorach, była pierwszym krokiem do odbudowy muzeum i jego misji edukacyjnej. Placówka systematycznie uzupełniała zbiory, dążąc do odzyskania dawnej rangi.

📌 Czy interesują Cię inne historie Koszalina? Sprawdź również nasze inne artykuły o historii regionu i kulturze Pomorza!https://zabytkowawillakoszalin.pl/historia/

📷 Fot. Archiwum Muzeum w Koszalinie: Uroczyste otwarcie muzeum, 15 VI 1947 r. Przemawia burmistrz Henryk Jagoszewski.Fot. Archiwum muzeum w Koszalinie.

📷 Fot. Archiwum Muzeum w Koszalinie: Uroczyste otwarcie muzeum, 15 VI 1947 r. Przemawia burmistrz Henryk Jagoszewski.Fot. Archiwum muzeum w Koszalinie.

źródło historyczne opisane w poście , okładka i zdjęcia pochodzi 👇

http://bibliotekacyfrowa.eu/Content/6507/image001.pdf